Algemeen

Bekendmaking winnende concepten

iio-lKennislandDownload beeld

Datum10 mei 2010

Een stroom aan innovatieconcepten en zeven winnaars

Een verslag van de bekendmaking op 8 april

Zichtbaar onder de indruk van de mooie locatie (mobieltjes werden spontaan uit de zak getrokken om te fotograferen) wandelen tussen twaalf en één de ietwat gespannen onderwijsmensen het Westergascomplex binnen. Er staat wat op het spel en dat hangt in de lucht. Welke en hoeveel van de 44 ingediende innovatieconcepten gaan gehonoreerd worden en krijgen een leidende rol in de volgende fase van het project InnovatieImpuls Onderwijs (IIO) van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Het project waarbij het draait om het lerarentekort met innovaties aan te pakken. In de grote ‘Transformatorhal’ heet dagvoorzitter Farid Tabarki iedereen van harte welkom. Hij benadrukt dat het vandaag niet alleen gaat om winnaars in het zonnetje te zetten, maar ook om andere scholen te stimuleren zich aan te sluiten bij een geselecteerd concept en zo brede ‘coalities’ te vormen.

Trektocht

Projectleiders van de organisaties die IIO uitvoeren, Marieke Huber van het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt (SBO) en Chris Sigaloff van Stichting Nederland Kennisland, krijgen als eerste sprekers het woord. Zij reflecteren kort op het proces dat naar deze dag heeft geleid. Tweehonderd scholen hebben deelgenomen aan vier kick-off brainstorms in het diverse regio’s. Samen zijn ze aan een trektocht begonnen waarvan het resultaat niet te voorspellen was. Alleen het doel was helder: innovatieconcepten ontwikkelen om met minder leraren een gelijke of hogere onderwijskwaliteit te halen. De werkdruk mag niet stijgen. Sigaloff complimenteert de scholen met het initiatief en de energieke houding. Hoezo een gebrek aan innovatief vermogen in het onderwijs? ‘De innovatieconcepten stroomden dit voorjaar binnen en behelzen een breed scala aan onderwerpen zoals samenwerken, minder lestijd, of juist meer lestijd, nieuwe ict-toepassingen en functiedifferentiatie. En in veel gevallen zelfs een combinatie van enkele onderwerpen.’

Snel intekenen

Huber licht op haar beurt toe dat scholen die zich willen aansluiten bij een winnend concept dat al voor 1 mei moeten doen. Daarom zullen op 16 april de scholen van de winnende concepten nogmaals hun idee presenteren. Tussen 15 mei en 1 oktober hebben zij de tijd de definitieve projectplannen te ontwikkelen. Op 15 mei is bekend welke van de aangemelde scholen ‘experimentscholen’ worden en welke tot de controlegroep die nodig is om effecten te meten. Als ondersteuning krijgt iedere experimentschool 9000 euro om een plan te maken. Vanaf januari 2011 start de implementatie. Tot slot benadrukt Sigaloff dat scholen met concepten die nu buiten de boot vallen, later op de middag de kans krijgen om zich aan te sluiten bij een innovatorsnetwerk en te laten horen wat ze, behalve geld, nodig hebben om verder te gaan met innoveren. Daarbij worden ze natuurlijk aangemoedigd zich in te schrijven voor deelname aan een winnend innovatieconcept.

Jurering

Na deze inkijk in het IIO-project betreedt SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan het podium. Als juryvoorzitter maakt hij de winnende concepten bekend. Maar voordat hij het publiek van de spanning verlost, benadrukt hij de urgentie van het aanpakken van het kwantitatieve en kwalitatieve lerarentekort. Als voorzitter van de Commissie Leraren heeft hij in 2007 al aandacht gevraagd voor het enorme lerarentekort dat door de vergrijzing zal ontstaan. Volgens hem is te lang te weinig gedaan met deze wetenschap. Intussen ziet hij initiatieven ontstaan. Als hij naar de verkiezingsprogramma’s van politieke partijen kijkt, is hij gematigd positief. ‘Er is echt nog veel werk te doen!’, aldus Rinnooy Kan. Na deze woorden breekt het spannende moment aan. Rinnooy Kan pakt het juryrapport erbij en vertelt dat de jury gelet heeft op: arbeidsproductiviteit, overdraagbaarheid, mogelijkheid van effectmeting en kosten. Onder opzwepende muziek worden de winnende scholen een voor een naar het podium geroepen

‘Walk of fame’

Blij en enthousiast nemen de winnaars de complimenten in ontvangst. Rinnooy Kan zet het project van GSG Schagen extra in het zonnetje omdat dat dit project op alle vlakken uitmuntend scoort. En de vertegenwoordigers lichten hun projecten toe, al dan niet met bijbehorend ‘selfmade’ filmpje. Daarna is het tijd voor de ‘Walk of fame’ waarbij de geselecteerde projecten door het gebouw heen hun concept uitleggen aan geïnteresseerden op felgekleurde poefjes. De ‘verliezers’ die vastberaden zijn met innoveren door te gaan, wisselen in het ‘Bendecafé’ ideeën uit en smeden plannen voor het verder gaan in een innovatorsnetwerk. Hoewel het een relatief (ook qua geld) bescheiden project is, valt de drukte bij de presentatie van Jaap Muurling van De Duiventil op. Zijn idee om vergaderingen af te schaffen en een mini-evenementenbureau in zijn school te starten om leerkrachten te ontlasten, spreekt velen tot de verbeelding. Schoolleider Hans van den Ham reageert met: ‘Dit idee neem ik gratis mee naar mijn school!’

Innovatieve licht

Diverse winnaars, zoals Benno Hams van Het Bataafs Lyceum en Stan Poppe van GSG Schagen, zeggen dat niet zozeer door IIO het innovatieve licht is gezien. Het project moedigt vooral aan om door te gaan op visies die al leven. Zijzelf zijn bijvoorbeeld al actief in bestaande netwerken zoals het Platform Bètatechniek. IIO is de extra zet om concepten snel te realiseren. Volgens Stan Poppe is het mooie van nu dat ook andere scholen zich meteen kunnen aansluiten. ‘We dragen onze ideeën direct actief over. We hebben zelf ook veel gehad aan het financiële advies bij het uitschrijven van het concept.’ Volgens Benno Hams zijn de gehouden brainstormsessies erg waardevol geweest. ‘Het is erg prettig om met enthousiaste scholen te sparren over wat beter kan! Als de naam van je school verbonden wordt aan innovatie komt bovendien iedereen op je af. Ondernemers, ouders, de buurt.… het is enorm goed voor je imago.’
Een vrolijke ‘verliezer’ is po-directeur Bettine Bakker. Haar ‘sterrenschoolconcept’ is helaas niet geselecteerd maar ze is sportief. ‘Wat ik echt meegenomen heb uit het traject is dat het altijd goed is kennis uit te wisselen en te brainstormen. Ik vind ook niet dat je per se geld nodig hebt om te innoveren. Scholen moeten gewoon veel slimmer omgaan met hun financiën. De insteek van de IIO sluit aan bij een nieuwe generatie schoolleiders die graag bij elkaar rondkijkt en kennis met elkaar deelt. Ook mijn school gaat gewoon door!’

Cheque

Voordat staatssecretaris Marja Van Bijsterveldt het podium opgaat, vraagt Farid Tabarki de zaal naar ‘de stand van zaken’. Er blijkt al druk gelobbyd te zijn tussen onderzoekers en scholen die binnen IIO gaan samenwerken. En het primair onderwijs vindt het natuurlijk best jammer dat vijf van de zeven geselecteerde concepten op het voortgezet onderwijs gericht zijn.
Op het podium spreekt de staatssecretaris in stimulerende woorden over de aanpak van het komende lerarentekort en over wat zijzelf daaraan bijdraagt. Zo wil zij bijvoorbeeld jonge bachelorstudenten warm maken voor een baan in het onderwijs. Van Bijsterveldt zet het initiatief van De Duiventil op ludieke wijze in het zonnetje: ‘Mensen zeggen me wel eens dat het onderwijs absurd veel nutteloos vergadert. Dan zeg ik: bij OCW zeggen we toch niet dat jullie moeten vergaderen. Ik heb er ook een hekel aan: stoppen daarmee!’ Elke winnaar ontvangt van haar een cheque van € 1000,- voor alle inzet in de komende tijd. Zij besluit met de woorden: ‘ontsteek met jullie enthousiasme zoveel mogelijk innovatieve vlammetjes in het onderwijsveld!’
Met een speciale paraplu om als ware pioniers onverwachte stormen het hoofd te kunnen bieden, togen de congresgangers naar huis.
Dit verslag is geschreven door Kimon Moerbeek, van Stichting Nederland Kennisland