Bendecafé: Persoonlijk onderwijs

Bendecafé 9: Het onderwijs persoonlijk maken

Op 27 maart vond er voor de tweede keer een Bendecafé plaats in het Limburgse Echt. Ruim 170 leraren, bestuurders en leerlingen kwamen bij elkaar om ervaringen te delen en vragen te stellen over gepersonaliseerd leren. De grote opkomst en de vele input die geleverd werd laat zien dat het een actueel thema is. Alle ingrediënten voor een inspirerende middag waren dus aanwezig!
Limburgse schoolleiders kwamen vorig jaar november geïnspireerd terug van een reis naar Zweden. De basis was gelegd om met dit thema in hun eigen scholen verder te gaan. Deze dag bracht de aanwezige scholen met een Skypeverbinding met de Zweedse onderwijskundige Birgitta Erikson en de Solution Salons een grote stap verder. Vanuit InnovatieImpuls Onderwijs (IIO) zorgden Mara Verstappen en Lilian Knooren (Innovatiebrigadiers van IIO Experiment SlimFit) en Lex van den Nieuwenhuizen (projectleider van het IIO Experiment Onderwijsteams) voor een introductie op de experimenten. Zowel in primair als in voortgezet onderwijs werken scholen met doorbroken jaarklassenstructuren, soms letterlijk doorgebroken klaslokalen, differentiatie in niveau en tempo waarop leerlingen leren. De leraar geeft instructies aan kleinere groepen leerlingen en onderwijsassistenten hebben een grotere rol in begeleiden en toezicht houden. “Toen we begonnen, dacht ik van andere scholen aanpakken te kunnen overnemen, maar elke school maakt zijn eigen proces. Ik geef vandaag graag tips en denk mee. Zorg wel dat je als school je eigen toepassing en proces maakt van dit concept”, aldus Lilian Knooren.
Solution Salons: flipping the classroom
Na deze introductie was het tijd voor het echte werk. Deelnemers hadden de keus uit 8 verschillende Solution Salons, verdeeld over 2 rondes. Geheel volgens het concept flipping the classroom kregen deelnemers vooraf informatie opgestuurd zodat er in de Salons vooral tijd was voor vragen stellen en uitwisselen. Bij iedere Salon was er een ‘expert’ aanwezig die zijn ervaring met gepersonaliseerd leren deelde, en input gaf aan de groepen die gevormd werden rond de vraagstukken die deelnemers zelf inbrachten.
In de Solution Salon met expert Tjeu Seeverens (SVO-PL / Talentenacademie) stonden vraagstukken over leiderschap en gepersonaliseerd leren centraal. De deelnemers kwamen met vragen als: wie is er verantwoordelijk voor het leerproces van leerlingen? Hoe kan in een schoolorganisatie leren van en met elkaar centraal staan, en wie neemt daar het voortouw in? Wat zijn de eigenschappen van een leidinggevende op een school waar persoonlijk geleerd wordt?
In de Solution Salon ‘Persoonlijk leren als strategie voor de toekomst’ deelde Jos Gijzen (College den Hulster) zijn ervaring met de omslag naar een school voor de toekomst. Een school die de leerling écht centraal stelt en die zich dus aanpast aan de leerling. Hoe creëer je een onderwijs- en leeromgeving die zoveel mogelijk inspeelt op de maat van de leerling? Niet het rooster, het gebouw, de inrichting, de lestijd of de beschikbaarheid van de leraar zijn leidend maar het leerproces van de leerling. Een belangrijke vraag die werd gesteld door de deelnemers was: wat is de eerste stap als je hier op school mee wil beginnen? Wat kan je als docent nu al doen? De rol van de vakdocent verandert en wordt meer coachend, de klassenstructuur verdwijnt en er ontstaan verschillende leerruimtes. Daarnaast veranderen alle aspecten van de onderwijsorganisatie, zodat het leerproces van de leerling centraal kan staan. Zowel Jos als Tjeu hebben veel inspiratie opgedaan bij hun bezoek aan Stockholm aan een zogenoemde ‘Kunskapsskolan’, bekijk hier een impressie van hun reis.
Goede mix van Limburgse gastvrijheid en inspiratie
De middag werd plenair afgesloten met een aantal korte impressies van de experts.  De borrel die volgde werd gekenmerkt door Limburgse gastvrijheid, een groep leerlingen had de hele middag in de keuken gestaan om bijzondere hapjes klaar te maken. Limburg gaat verder met de Bendecafés als manier om regelmatig met elkaar in een leernetwerk samen te werken. Dat ook in het primair onderwijs behoefte is aan zo’n vorm van uitwisseling gaf Mara Verstappen, IIO-brigadier en bestuurslid Innovo, weer: "Zo’n Bendecafé willen wij ook, maar dan andersom! Dat we vragen aan het voortgezet onderwijs om met ons (po) mee te denken!". We kijken wederom terug op een geslaagd Bendecafé in Echt!