Brigadiers en OCW om de tafel

Op 24 juni waren 13 Brigadiers uitgenodigd bij het ministerie van OCW om met elkaar in gesprek te gaan over de experimenten van InnovatieImpuls Onderwijs waar de leraren en schoolleiders bij betrokken zijn, en om meer te horen over de Innovatiebrigade-opleiding en hun ervaringen als ‘Innovatiebrigadiers’. Hier volgen de belangrijkste opmerkingen en observaties.

Leerlingen voor Leerlingen (Corné de Jongh, Michael Idema, Steven Koelewijn, Rob van Son, Frans Nevels)
“Het project is bij ons op school een soort hefboom voor innovatie geweest. We moesten in het diepe springen en wisten van tevoren niet waar we aan begonnen. Nu zijn we als school beter in staat om na te denken over vernieuwing, we doen ook pilots met onderwijstijd.

We gaan volgend jaar verder met het maken van filmpjes, we betrekken hier nieuwe secties bij en gaan een aparte ruimte inrichten als video-ruimte. Filmpjes helpt voor veel meer dan alleen extra lesmateriaal. Het is goed voor samenwerking, ict-kennis, softwarekennis en kennisverwerving, van zowel leerlingen als docenten. Het maken van filmpjes is een leuk proces.”

Onderwijsteams (Jan Jongeneelen, Joost Timmermans)
“We werken samen met verschillende niveaus binnen de school, de docent hoeft niet meer altijd alles zelf te doen. Het team bepaalt samen de rollen. Dit kan ontlasting voor de docent betekenen, maar kan ook moeilijk zijn omdat de docent zijn identiteit opnieuw moet uitvinden. Het heeft ook ruimte opgeleverd: ze gaan hun talenten beter (her)kennen en kunnen zich makkelijker specialiseren.

In het begin van het project hadden we met leerlingkrimp te maken. Nu werken we met groepen in plaats van klassen, en met twee onderwijsondersteuners. We werken nu in domeinen met een projectstructuur, en we hebben EHTO’ers: Eerste Hulp bij Tablet Ongelukken, alle leerlingen hebben een device. Onze school is weer levensvatbaar geworden, de leerlingaantallen zijn flink gegroeid.”

Videolessen (Jan Jaap Wietsma)
“Door het werken met Videolessen kunnen we de buitenwereld en de school met elkaar verbinden. Wat daarbij nog moeilijk blijkt te zijn is het verbinden van verschillende schoolculturen: roosters, vakanties, toetswerken, etc. We zijn nu bezig met nadenken hoe we de koppeling tussen de scholen en andere instanties duurzaam kunnen laten zijn.”

SlimFit (Marietje de Jong, Hans Asbreuk)
“Er zijn verschillende redenen waarom scholen met SlimFit begonnen zijn, onder andere passend onderwijs en krimp. Er is daardoor een groot gevoel van urgentie bij de deelnemende scholen. Er wordt onderling veel van elkaar geleerd, zowel binnen scholen als in het netwerk van SF-scholen. Het belangrijkste is dat schoolleiders voorop durven te lopen en het mogelijk maken om anders te denken en daadwerkelijk zaken anders te organiseren.”

Ervaringen als Innovatiebrigadier

Twee Brigadiers vertellen over hun ervaringen in het po en vo. Ze hebben verschillende dingen ondernomen, in samenwerking met de landelijke projectleiding van IIO: onderwijscafés begeleid, open space voorbereid en begeleid, scholen geholpen bij een innovatievraagstuk, workshops op conferenties, etc.

“De manier waarop je als Brigadier op een andere school binnenkomt is heel prettig: je hoeft niks te verkopen, bent onafhankelijk en niet bedreigend, bent namelijk geen commercieel adviseur. Daarmee roep je ontspannenheid en zelfs kwetsbaarheid op: mensen durven hun verhaal te vertellen en een vraag te stellen. Zo ontstaan er nieuwe dingen en komt er ruimte voor beweging.”

De ervaringen met andere scholen hebben Brigadier Joost  Timmermans verrijkt: veel scholen van binnen zien, zowel po als vo, nieuwe onderwijsconcepten leren kennen, ervaringen die je ook weer je eigen school in meeneemt. Eigenlijk zou iedereen in het onderwijs dat moeten doen: 20% van je tijd op een andere school besteden.

Brigadier Marietje de Jong ziet het Brigadiers-werk als volgt: “je bent letterlijk een brigadier, helpt anderen letterlijk het zwart-witte zebrapad oversteken, naar een overkant waar ze een wereld vol kleur te wachten staat.”

Vervolg van het programma: terugkoppeling uit de groepjes

Groepje SlimFit

• Schoolleiders moeten onderwijskundig leiders zijn en persoonlijk leiderschap tonen, zij zijn erg belangrijk bij het ondersteunen en stimuleren van verandering op school.
• Urgentiebesef: er moet een noodzaak zijn om te veranderen, dit blijkt telkens weer.
• Hoe kunnen OCW en Innovatiebrigadiers meer samenwerken om de olievlek van SlimFit/het anders organiseren van onderwijs te vergroten? Hoe ‘infecteren’ we andere scholen?
• Belangrijk hierbij is dat OCW en po-raad weten wat er gebeurt op scholen en er een terugkoppeling plaatsvindt.

vo-groepjes

• Wat bestaat er al aan innovaties die we als vliegwiel/hefboom kunnen benutten?
• Kunnen we samenwerking zoeken met studenten en lerarenopleidingen?
• Niet alleen op producten en technologie sturen, maar ook op de processen die innovatie stimuleren en ondersteunen.
• Brigadiers vragen zich af wat er gebeurt als het netwerk en de opbrengsten van IIO ‘uit handen’ worden gegeven aan andere organisaties. Bloedt het dan niet dood?
• Hoe kan OCW de beweging in het veld blijven ondersteunen, en de capaciteit van veranderaars aanspreken, nadat IIO ophoudt te bestaan?
• De scholen zijn de eigenaars van hun eigen innovatieprocessen. Zij wachten niet af en gaan verder.
• De voortschrijdende technologische ontwikkelingen zullen het mogelijk maken dat leerlingen straks per vak individueel in hun eigen tempo de lesstof doorlopen, dat is een groot goed, maar we moeten ons goed realiseren dat leerlingen méér leren op een school, te weten in een klas/groep met elkaar omgaan en een gemeenschap vormen. We moeten op de scholen ervoor zorgen dat we ook deze sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen blijven borgen.