Interview Margreet van Iterson

Ons onderwijs wordt gekenmerkt door het werken en organiseren binnen units, unit 1/2, unit 3/4/5 en unit 6/7/8. Iedere unit bestaat uit meerdere basisgroepen (gemiddeld 17 leerlingen). Het schoolgebouw is aan deze organisatievorm aangepast. We werken met een gedifferentieerd functiebouwwerk, d.w.z.: in iedere unit werkt een unitleider (LB), leraren(LA), een leraarondersteuner (schaal 7) en / of een onderwijsassistent (schaal 4).

We besteden ‘s ochtends veel aandacht aan de hoofdvakken: lezen/taal en rekenen. Op dat moment zijn de meeste medewerkers ingeroosterd. Binnen deze gestructureerde omgeving, met meerdere medewerkers verantwoordelijk voor de leerlingen binnen de unit, is er veel aandacht en ruimte voor het individuele kind.

Op de middagen zijn er minder medewerkers aanwezig. Er wordt op dat moment binnen de units vooral groepsoverstijgend gewerkt. De basisgroep bestaat dan uit gemiddeld 25 leerlingen uit verschillende jaargroepen. Expressievakken, gymnastiek en wereldoriëntatie komen dan vooral aan bod.

In 2005 was ik al bezig bij het project TOM en daarmee zat ik in de voorhoede van de onderwijsvernieuwers. Toen zocht ik al antwoord op de vraag: “hoe kan ik met de beschikbare handen en het beschikbare budget zoveel mogelijk differentiëren?”. Ik wist dat dit niet kon met één docent voor één klas. SlimFit paste in mijn beeld van onderwijs en was de uitgelezen kans hier verder over na te denken.
Ik ben zelf ook leerkracht geweest en weet dat er momenten zijn dat je ook andere taken doet, zoals een oogje in het zeil houden op het schoolplein of orde houden terwijl een klas aan het werk is. Als je dit soort uren slimmer inzet kun je veel efficiënter werken.

Bovendien kun je de werkdruk verlagen door slimmer samen te werken en leraren verdelen naar capaciteiten, zodat zij profiteren van elkaars kennis en voorbereidingen. Door die verantwoordelijkheid te delen, hebben leraren ook minder het gevoel dat ze er in hun eentje voor staan.

Leerlingen vinden het eigenlijk heel erg normaal, maar de groepen waarin les wordt gegeven zijn dan ook niet heel groot; we hebben geen last van overvolle klassen.

In totaal hebben we 140 leerlingen, waarvan er in de middenbouw bijvoorbeeld 50 zitten. Die groep wordt dan in tweeën gesplitst en dan zijn de lessen heel kleinschalig. We zijn er ingestapt met het ideaalbeeld om slimmer te leren werken met het personeel dat we hadden, maar nu geeft het experiment ook antwoord op de leerlingenkrimp. Veel scholen komen nu kijken, omdat zij ook met een krimpsituatie te kampen hebben.

Eigenlijk hebben ouders de meeste moeite gehad met de veranderingen; zij kunnen zich vaak niet voorstellen hoe deze nieuwe werkwijze gaat, omdat het anders is dan zij gewend zijn.

Het leuke van SlimFit en bij die voorhoede horen is dat je met mensen bent die dezelfde ideeën hebben en die met elkaar kunt delen. Bij de Brigade-opleiding leer je veel gelijkgestemde mensen kennen en je wordt ook regelmatig uitgenodigd om over je school te vertellen, wat ik erg leuk vind.
Wat betekent het voor jou om brigadier te zijn voor jou?

Het heeft me opnieuw laten nadenken over hoe ik ook alweer begon en welke stappen ik heb ondernomen om hier te komen. Dat houdt je scherp en maakt je bewust van de dingen die alweer vanzelfsprekend zijn geworden. Ook besef ik hoever we al zijn gekomen in het proces, wat soms lastig te zien is, als je er middenin zit.

Ik zat bij de start van IIO bij de groep die het project ‘integrale kindcentra’ ingediend hebben. Dit hoorde helaas niet tot de winnende projecten.

Aangezien we op school bezig waren met het onderwijs anders te organiseren heb ik me aangemeld als experimentschool bij SlimFit. Het project IKC is wel steeds in mijn hoofd gebleven en nu ik gevraagd ben om bij een kleine school met 25 kinderen aan de slag te gaan wist ik; dit moet een IKC worden.

Voor zo’n school is het van groot belang te gaan samenwerken met buitenschoolse opvang en kinderdagverblijf. Bovendien kwam de vraag hoe ga je het onderwijs organiseren met 25 kinderen verdeeld over 8 leerjaren. Toen kwam de ervaring met het organiseren binnen units van SlimFit goed van pas.

Het oorspronkelijke team van de kleine school kon binnen de traditionele organisatievorm met combinatiegroepen niet meer uit de voeten. Door mobiliteitsbeleid te voeren binnen onze scholenstichting hebben zij een andere werkplek gevonden en zijn er vacatures uitgezet onder het vaste personeel. Dit heeft geresulteerd in een team in een breder functiebouwwerk met een onderwijsassistent, LA leraar en een LB leraar.

Ik heb begin van het schooljaar veel gebruik gemaakt van de expertise van peroneelsleden van mijn andere school, door bijvoorbeeld collega’s van Op ‘t Hof vrij te roosteren om kennis te delen op de kleine school. Een vorm van co-teaching. Op die manier wordt er meer gedeeld en meer geleerd met en van elkaar. Nu ik op een tweede school aan de slag ga met SlimFit, zie ik ook hoe ver we al zijn gekomen op mijn andere school.

Als schoolleider vond ik het soms best moeilijk om ouders te overtuigen van de nieuwe werkwijze. Die vraag heb ik bij een andere brigadier neergelegd, die me daarmee verder geholpen heeft. De inzichten die ik daardoor heb gekregen, helpen me nu weer bij de nieuwe school.

Het blijft een uitwisseling van de juiste vragen stellen, aan de juiste mensen. De Brigadiersopleiding vormt een netwerk van mensen die op dezelfde manier denken, waardoor je kunt sparren met ervaringsdeskundigen.

Helga (unitleider 6-7-8) en ik gaan deze workshop ‘Breek uit de klas’ op het AVS-congres op 14 maart samen verzorgen en aangezien we allebei doeners zijn, wordt het een hele interactieve workshop.

Mensen moeten praktische vragen kunnen stellen en daar ook een antwoord op krijgen waar ze direct iets mee kunnen. We gaan proberen mensen mee te nemen in wat je kunt doen en wat dit betekent op verschillende lagen binnen de school.

We werken nu op beide scholen met tablets, instructievideo’s en digitale methoden. Dit zetten we vooral in om leerkrachten vrij te kunnen roosteren.

Ook kunnen kinderen in de bovenbouw instructiefilmpjes nog eens terugkijken als ze het niet goed hebben begrepen. ICT is daarmee ook een middel om nog meer te kunnen differentiëren. Op dit moment zijn we aan het onderzoeken of we een digitaal platform kunnen organiseren waarbinnen hoogbegaafde leerlingen schooldoorbrekend kunnen samenwerken.

Als je het al in overweging neemt en over dit soort dingen nadenkt, ben je al een stap verder dan de meesten! Denk eens wat verder dan wat er al is en bedenk wat er anders kan en maak daarin keuzes. Stop met het denken dat de leraar de bron der kennis is; kinderen weten feilloos informatie te zoeken. Aan ons de uitdaging om te ontdekken hoe we kinderen hierin gaan begeleiden.