Onderwijsteams casus: ’t R@velijn

IIO Experimenten op de kaart

Bekijk op deze kaart welke scholen bij jou in de regio bezig zijn met IIO Experimenten. Er zijn ook aparte kaarten per experiment:
SlimFit
Leerlingen voor Leerlingen
Onderwijsteams
E-klas & PAL-student
Videolessen

Er is een externe projectleider aangetrokken om het experiment Onderwijsteams te trekken, hij staat naast de lijn van de organisatie met eigen doelen en middelen. Dit alles wel in goede samenspraak met de directeur. Dit werkt goed omdat een projectleider extra tijd en middelen heeft om aandacht te besteden aan alle stappen, het voortouw te nemen, te reflecteren en evalueren zodat er een continu verbeterklimaat ontstaat.

Wat leer je?
Dat mensen wel willen veranderen, maar niet veranderd willen worden. We hebben geleerd dat we beter de regels over het werken op het domein in samenspraak met de leerlingen kunnen maken, aan het begin van het schooljaar. Daarmee bind je ze aan hun eigen afspraken. Deze komen op posters aan de wand zodat de onderwijsassistenten, leerlingen en leraren ernaar kunnen verwijzen.

Ook hebben we geleerd docenten de ruimte en tijd te geven in de omschakeling naar dit soort onderwijsvernieuwingen. We hebben bijvoorbeeld de eis om het examen digitale vaardigheden te halen versoepeld. Verder zijn we op zoek geweest naar welke hardware (tablets) het beste aansluit bij ons onderwijskundig concept. Bij de inzet van dit digitale materiaal betrekken we de onderwijsassistenten en leerlingen. De leerlingen zijn erg snel in het maken van de omslag van traditioneel naar digitaal lesmateriaal.

Wat is er anders op het gebied van inzet van ICT, functiedifferentiatie en/of andere organisatie van het onderwijs?
Iedere leerling krijgt nu een tablet vanaf de brugklas. Ruim van te voren ontwikkelen docenten en clusterontwikkelaars samen een leertaak. Deze staat dan vooraf klaar op de website, waar leerlingen en ouders de taken kunnen zien. Op deze manier fungeert de leertaak ook als planschema en stimuleert het samen leren in teamverband.

Wat is de volgende stap?
Op basis van peer review en regelmatige reflectiedagen ontwikkelen we het domeinleren stapje voor stapje. Welke werkvormen passen het beste bij werken in het domein? Hoe organiseer ik werk voor drie groepjes leerlingen tegelijk? Hoe kan ik het beste maatwerk geven aan leerlingen op basis van hun niveau en tempo? Met dit soort vragen zijn we nu bezig in de clusters en teams.

Heb je tips voor scholen die starten met het experiment?
In het handboek domeinleren is het proces van ontwikkeling geschetst. Dit is een overzicht van de stappen die wij als school hebben gezet. Dit model is niet één op één te kopiëren naar andere scholen, maar geeft wel een inzicht in hoe wij het leren van elkaar vormgeven, hoe we samenwerken en hoe de leertaken functioneren.

Wat gebeurt er op school?
We zijn een school met 400 leerlingen in West-Brabant, richting de grens met Zeeland en België. De afgelopen twee jaar hebben we het roer omgegooid naar onderwijs dat meer op maat van de leerlingen is toegespitst. We noemen het project ‘Modelschool’. Ons personeelsfunctiemodel is hier ook meer op toegesneden om zo de toekomstbestendigheid van de school in de gemeente te vergroten. Ook zijn we op zoek naar een manier waarop we de omslag van traditioneel naar digitaal lesmateriaal kunnen maken.

Waar is het experiment begonnen? Wat is de aanleiding geweest?
Onze school ligt in een krimpregio. Na een dieptepunt waarbij de school bijna moest sluiten groeien we gelukkig weer. De nieuwbouw zagen we als een kans om onze ideeën voor de modelschool vorm te geven en we zijn ingestapt in het IIO-experiment Onderwijsteams.

Hoe gaat het?
De aansturing van de school is veranderd. Van een bovenschoolse, locatie- en adjunct-directeur zijn we naar 1 directeur en verschillende domeinleiders gegaan. Door invoer van Domeinleren is er ruimte gekomen voor 8 fte aan Onderwijsassistenten in plaats van 0,8 fte daarvoor. De groei van de school maakte het mogelijk extra onderwijsassistenten aan te trekken zonder dat het ten koste ging van (huidige) docenten. De assistenten versterken het team en werken nauw samen met de docenten.

Verder hebben we 5 domeinpijlers geïntroduceerd om het leren op het domein tot een succes te maken. Deze pijlers gaan over het lesprogramma, de inzet van onderwijsteams van divers personeel, lesgeven aan grotere groepen dus een andere groepering van leerlingen, de verdeling van onderwijstijd in aparte didactische blokken en de inrichting van de fysieke leeromgeving. We zien een stijging in de waardering door leerlingen van het leefklimaat. Vorig jaar werd dit nog met een 7.3 gewaardeerd, terwijl we nu een 8.1 scoren over de hele linie van de domeinen.

Wat gaat goed?
We hebben de onderwijsassistenten vanaf het begin als onderdeel van het team laten werken en laten meedenken. Aan docenten is gevraagd wie er vrijwillig ervaring wilde opdoen met onderwijsassistenten. Nadeel hiervan was dat onderwijsassistenten versnipperd werden ingezet. Om dit beter te stroomlijnen worden onderwijsassistenten nu per domein ingedeeld in een vast team.

De kerntaak van docenten is en blijft het didactisch vormgeven van de kennisoverdracht en het leerproces van de leerlingen. Langzamerhand hebben de onderwijsassistenten de rol van vertrouwenspersoon gekregen omdat zij altijd bij dezelfde groep leerlingen op dat domein, vakoverstijgend, aanwezig zijn. Hun rol is het houden van toezicht, het begeleiden van kleine groepen en fungeren als eerste aanspreekpunt per domein. Hierdoor is de onderwijsassistent echt een baken van rust en stabiliteit geworden, wat de leerlingen een veilig gevoel geeft en de basis biedt voor een goed leer- en leefklimaat.